در ایران باستان، ازدواج برای زندگی خوش و خرم، اتحاد، ازدیاد نفوس و تشکیل خانواده انجام می شد. در دین زرتشت عقد و ازدواج به پنج گونه انجام می گرفت و هنوز هم این رسوم تا حدودی دیده می شود.
1.پادشاه زنی- این ازدواج عبارت از این است که پسر و دختر، برای نخستین بار با رضایت والدین خود با یکدیگر ازدواج کنند.
2. ایوک زنی (یگانه- منحصر به فرد)- یعنی مردی بخواهد با یگانه دختر پدری ازدواج کند. چون دختر نمی تواند دارایی خانه پدر را به خانواده دیگر منتقل کند، موظف است که پس از ازدواج، نخستین پسر خود را به جای فرزند پدرش قرار دهد، دارایی را به او بسپارد تا از انقراض خانواده پدرش جلوگیری کند. چنین ازدواجی ایوک زنی نامیده می شود.
3. چاکر زنی- این ازدواج زن یا مرد بیوه است که بخواهد پس از در گذشت همسر اول، همسر دیگر انتخاب کند.چون برابر کیش زرتشتی ،جفت اول در گیتی و عالم پس از مرگ همسر شخص است و مقام پادشاه را دارد، بنابراین همسر دوم در عالم دیگر،مقام چاکر را در برابر همسر اول خواهد داشت.همچنین وقتی که مرد بخواهد برای دارا شدن فرزند با رضایت زن اول، همسر دیگری اختیار کند. زن دوم نیز در مقابل زن اول مقام چاکر زنی را خواهد داشت، یعنی در حقیقت به منزله خدمتکار است.
4. خودسر زنی- این ازدواج عبارت است از اینکه دختر و پسر بالغ، پیش از رسیدن به 21سالگی بخواهند بدون رضایت پدر و مادر با یکدیگر ازدواج کنند، در این صورت موبد حق دارد صیغه عقد را جاری سازد ولی مادامی که نارضایتی اولیای آنها باقی است، این زن و شوهر از ارث محرومند. (دختر در 16 سالگی و پسر در 18 سالگی میتواند با رضایت اولیای خود ازدواج کند.)
5. ستر زنی- اگر زن و شوهری بچه دار نشوند و بچه ای را از سر راه برداشته یا از قوم و خویشان بی بضاعت به فرزندی قبول کنند، در مورد این بچه وقتی که بزرگ شد مانند ایوک زنی عمل می شود،بدین طریق که اولین پسر آن دختر خوانده، فرزند پدر خوانده محسوب می شود و پس از فوت پدر خوانده ،صاحب دارایی و املاک خواهد شد.